Eyüpsultan Belediyesi Hukuk İşleri Danışmanı Av. Nuran Avcı ile aile içi şiddet ve alınabilecek önlemler hakkında söyleşi yaptık.
Nurhan hanım bu yılın 70. Günü yaklaşırken ülkemizdeki kadın cinayetleri 67 kişiye ulaştı. Eyüpsultan ilçesindeki kadınlar sizinle nasıl iletişim kurabilir ve hangi konularda yardım alabilir bize biraz bahseder misiniz?
Kadın cinayetleri ne yazık ki ülkemiz için kanayan bir yaradır. Başkanımız Deniz Köken 2019 yılında göreve başladığı ilk günden itibaren kadına ve aileye yönelik hizmetlere büyük önem vererek önemli projeler başlatmıştır. Kadınlara yönelik ücretsiz Hukuki Danışmanlık verilmesi de bu hizmetlerden biridir. İlçemizde yaşayan ve şiddete maruz kalan ya da başka bir şekilde mağduriyeti olan kadınlar Belediyemize gelerek sahip oldukları haklar konusunda bilgilendirilmektedir. Yada 0212 4400481 nolu telefonla bize ulaşabilirler
Aile içi şiddete maruz kalan kadınlar ilk önce ne yapmalıdır, hangi mercilere nasıl başvurmalıdır.
Şiddete maruz kalan kadın, valilik, kaymakamlık, Aile Mahkemesi, Cumhuriyet Savcılığı, polis ya da jandarmaya başvuru yapabilir. Ancak gidebilecek durumda değilse Alo 155, Alo 156 kolluk ihbar hatlarını, yedi gün yirmi dört saat hizmet veren Alo 183 Sosyal Destek Hizmet Hattı’nı arayarak ya da mesaj atarak ihbar ve şikâyette bulunabilir. Şiddete maruz kalan kadın, başvurabilecek durumda değilse bir yakını da başvuru yapabilir. Şiddet veya şiddete uğrama tehlikesinden haberdar olan kamu kurum ve kuruluşları durumu derhal ilgili mercilerine bildirmek zorundadır. Bu ihbar ve şikayetlerde fiziksel, cinsel, psikolojik yada ekonomik şiddet olup olmadığı ve şiddet uygulayanın kim olduğu belirtilmelidir.
Şiddete uğrayan kişi ilk olarak en yakın karakol ya da Jandarma komutanlığına başvurmuşsa yaşadıklarını ayrıntılı şekilde anlatıp aynen tutanağa geçmesini sağlamalıdır.
Tutanağı imzalamadan önce mutlaka okumalı tutanakta eksik ya da yanlış ifadeler varsa değiştirilmesini istemelidir, İfadesinin eksiksiz ve doğru şekilde tutanakta yer aldığından emin olunca imzalayarak bir örneğinin kendisine verilmesini istemeli ve tutanağı saklamalıdır.
Darp raporu nasıl alınmalı?
Polis ya da jandarmanın kişiyi doğrudan hastaneye sevk ederek, darp raporu aldırması gerekir. Eğer polis ya da jandarma hastaneye sevk etmezse, tutanak yazılmadan önce mutlaka hastaneye sevki talep edilmelidir. Kişi isterse ilk önce hastanelerin acil bölümüne başvurabilir, muayene eden doktora yaşadıklarını anlatarak darp raporu alabilir ve eğer istiyorsa hastane polisine şikayetini iletebilir.
Vücuttaki darp izleri kaybolmadan, muayene olmak ve darp raporu almak, yaşanılan şiddeti kanıtlayabilmek için önemlidir. Eğer hastaneye ya da polise gidemeyecek durumdaysa vücuttaki darp izlerinin kişiye ait olduğu ve çekim tarihi belli olacak şekilde fotoğraflanmalıdır.
Koruyucu tedbir kararları nelerdir, zaman kısıtlaması var mıdır? Kolluk ve mahkeme ne tür tedbirler alır?
Kolluk kendisine yapılan ihbar ve şikayet üzerine genel hükümler doğrultusunda gözaltı gibi koruma ve önleme tedbirlerini alır ve almış olduğu koruyucu ve önleyici tedbirleri onaylanmak üzere hakime sunar. Kolluk kendisine intikal eden her olay hakkında gecikmeksizin Şiddet Önleme Ve İzleme Merkezine bilgi verir.
ŞÖNİM ( Şiddeti Önleme ve İzleme Merkezi), şiddetin önlenmesiyle koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin bir biçimde uygulanmasına yönelik danışmanlık, rehberlik, yönlendirme ve izleme hizmetlerinin verildiği tercihen kadın personelin istihdam edildiği yedi gün yirmi dört saat çalışan bir merkezdir.
Mülki amir tarafından şiddete maruz kalan veya şiddet tehlikesi altında bulunan kişi hakkında gerekirse çocuklarıyla beraber uygun barınma yeri sağlanması, geçici maddi yardım yapılması, psikolojik, mesleki, hukuki ve sosyal bakımdan rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilmesi, hayati tehlikesi bulunması halinde geçici koruma altına alınması gibi tedbirler uygulanabilir.
Hakim tarafından, şiddet uygulayan kişinin derhal uzaklaştırılması ve müşterek konutun korunan kişiye tahsis edilmesi, velayet altındaki çocukla hiçbir şekilde kişisel ilişki tesis edilmemesi ve çocuklara yaklaşılmaması, korunan kişinin hiçbir surette rahatsız edilmemesi, bulundurulması veya taşınmasına kanunen izin verilen silahların kolluğa teslim edilmesi hatta kamu görevi ifa etse bile bu görevi nedeniyle kendisine zimmet edilen silahı kuruma teslim etmesi, şiddet uygulayanın alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlısı olması halinde hastaneye yatmak dahil muayene ve tedavisinin sağlanması gibi koruyucu ve önleyici tedbirlere karar verebilir.
Gerekli bulunması halinde tedbir kararıyla birlikte korunan kişinin kimlik bilgileri veya kimliğini ortaya çıkarabilecek bilgileri, adresleri tüm resmi kayıtlarda gizli tutulur. Ayrıca bu bilgileri hukuka aykırı olarak ifşa eden, başkasına veren veya açıklayan kişi hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca cezaya hüküm olunur. Tedbir kararı ilk defasında en çok 6 ay için verilebilir. Şiddet veya şiddet uygulama tehlikesi devam ediyorsa tedbirin devamına karar verilebilir.
Bu anlattığımız önleyici ve koruyucu tedbirlere aykırı davranan şahıs hakkında başka bir işleme gerek kalmaksızın resen hakim tarafından zorlama hapsine karar verilir. Bu hapis süresi her seferinde 15 gün ile 30 gün arasındadır.
Bir de Aile şerhi denilen bir tanım var bunun hakkında bilgi verir misiniz?
Cevap 5- Aile konutu, eşlerin düzenli olarak birlikte yaşadıkları mekandır. Genelde tapuda erkek eş adına kayıtlı olduğu görülür. Boşanma aşamasında olan tarafların boşanma gerçekleşmeden önce ailenin yaşadığı bu konutu satış, ipotek vs. nedenlerle üçüncü kişilere devretme eğiliminde olduğu görülmektedir. Bunun önüne geçmek ve özellikle kadının mağdur olmaması için Türk Medeni Kanunu Aile Konutu şerhi konulması imkanı tanımaktadır. Bunun için evlilik cüzdanı ya da vukuatlı nüfus kayıt örneği ve ikametgah belgesi ile birlikte tapu müdürlüğüne giderek başvurulması gerekmektedir.
Şiddet mağduru kadın ve çocuklar gidebilecekleri bir yeri yoksa ne yapacak?
Şiddet mağduru kadınlar Sığınak desteği için Türkiye’nin herhangi bir yerindeki karakola başvurabilir. Başvuru yapıldığında karakoldaki memurlar mağduru ve çocuklarını bir sığınağa yönlendirmekle yükümlüdürler. Bunun için herhangi bir delil ya da tanığa ihtiyaç yoktur, sığınağa yerleşmek istediğinizi sözel olarak ifade etmeniz yeterlidir.
Kadın Konukevleri, erkek şiddetine maruz kalan kadınların, 18 yaşından küçük kız çocukları ve 12 yaşından küçük erkek çocukları ile birlikte kalabilecekleri, şiddetten uzak ve bağımsız bir yaşam kurmak için ihtiyaç duydukları desteği alabilecekleri yerlerdir. Konukevinde kalma süresi 6 aydır, gerekli görülürse bu süre uzatılabilir.
Eğer kadının 12 yaşından büyük erkek çocuğu varsa, sığınak desteğini çocuğu ile birlikte alması uygulamada mümkün olmayabilir. 6284 sayılı Kanuna göre, devlet bu durumda olan kadın ve çocuklara ev tahsis etmekle yükümlüdür, fakat uygulamada ne yazık ki bu mümkün olmamaktadır. Çocuğunuzu bırakabileceğiniz güvenli bir yer yok ise devlet, çocuğunuzu koruma altına alarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı bir kuruluşa yerleştirebilir. Sığınakta kaldığınız süre içinde çocuğunuzu düzenli olarak görebilir, sığınaktan ayrıldıktan sonra ise çocuğunuzu yerleştirildiği kurumdan alıp birlikte yaşayabilirsiniz.
Şiddet gören kadınlar İstanbul Barosunun ücretsiz avukat hakkından nasıl yararlanacağını bilmemekte ve Emniyet güçlerinden nasıl yardım alması gerektiği konusunda bilgisi bulunmamakta bu konuda kadınlara nasıl bir yol önerirsiniz?
İlk önce, Eyüp İlçesi sınırları içerisinde ikamet eden kadınlar Belediyemize gelerek sorunları hakkında temel Hukuki bilgilendirme alabilirler. Eğer bir dava söz konusu ise bu davayı bir avukat desteği ile yürütmeleri için Baroların Adli Yardım bürosuna yönlendirilir. Maddi durumu yetersiz olan kadınlar Baroların Adli Yardım Bürolarından ücretsiz hukuki yardım alabilmektedir. İstenilen belgeler, muhtarlıktan alınacak fakirlik belgesi, ikametgah ve nüfus cüzdanı fotokopisidir. Ancak şiddete uğradığını beyan eden kadınlara herhangi bir belge istenmeden Adli Yardım desteği sağlanmaktadır.
Eyüp ilçesinde şiddet gören kadınlara yönelik sığınma alanları ve psikolojik destek konusunda Eyüp belediyesinin ne gibi çalışmaları mevcut?
Şiddetle mücadele sadece hukukî bir sorun olmayıp, konunun psikolojik, sosyolojik, ekonomik, ahlaki ve kültürel boyutları bulunmaktadır. Bu nedenle, sorunun çözümünde ilgili tüm kurum ve kuruluşların iş birliği içerisinde mücadele etmesi, toplumun bilinçlendirilmesi ve toplumsal farkındalığın artırılması gerekmektedir. Bunun yanı sıra hiç şüphesiz uygulayıcılara da büyük görev düşmektedir. Bu anlayışla Belediye Başkanımız Sayın Deniz Köken ilk olarak Belediye bünyesinde Kadın ve Aile Müdürlüğü kurarak işe başlamıştır. Bu müdürlük bünyesinde oluşturulan ESADEM biriminde uzman Psikologlar tarafından Aile Danışmanlık Hizmeti, Psikolojik Danışmanlık Hizmeti, Ebeveyn –çocuk Atölyesi, Evlilik Öncesi Seminerleri, Mizaçları Tanıma Atölyesi, İletişim Becerileri gibi birçok konuda eğitim verilmektedir. Pandemi nedeniyle eğitimler Sosyal medya üzerinden de verilmekte ve birçok katılım olmaktadır. Ayrıca kadınların ekonomik olarak güçlenebilmesi için, ESMEK kursları açarak bir çok alanda mesleki eğitim vermekte, buradaki kursiyerlerin ürettikleri ürünlerin satışı için fiziki ve internet ortamında mekan sağlanmaktadır. Girişimcilik Merkezi ile kadınlar üretime teşvik edilmektedir. Bunların yanı sıra Anaokulları açarak da kadınlara ve çocuklara önemli bir destek vermektedir. Belediyemizin internet sitesinden, sosyal medya hesaplarından ve 4443000 numaralı telefondan hizmetlerimiz hakkında bilgi alabilirler.
Ayrıca Belediyemiz bünyesinde şu sıralar tadilatta olan 2005 yılından beri faaliyet gösteren bir Kadın Konukevimiz mevcuttur.
Umarım faydalı bir söyleşi olmuştur, bir kadının bile hayatına dokunabilirsek ne mutlu bize. Teşekkürler.
Av. Nurhan AVCI
Eyüpsultan Belediyesi Hukuk Danışmanı