Bir zamanlar, Eyüp'te, Eyüp Sultan Camii önünde Haliç üzerindeki tarihi iskeleden bahsederler büyüklerimiz. Osmanlı Padişahları Eyüp ziyaretlerine kayık ile geldiklerinde bu iskeleyi kullanırlarmış. Karaya çıktıktan sonra ise cülus yolundan geçerek Eyüp sultan Camii’ne gidermiş. Cülus Yolu'nun ismi de "Bostan İskelesi Sokağı" iken, nedense, Belediye tarafından zamanla "Sultan Reşat Çıkmazı" olarak değiştirilmiştir.
Bostan İskelesinden itibaren, iskele ismini, Papaz Oğlu Mustafa Paşa'ya ait bir bostandan aldığı ve buraya sonradan Mihrimah Valide Sultan Türbesi, imareti ve sebili yapılmış fakat ismi sabit kalmış.
19.yy’ın başlarında Eyüp iskelesinden Bahariye’ye doğru kıyılar birçok sahil saraylar, kayıkhaneler ve kahvelerle süslü iken, Bu kahvelerden biriside Müzisyenler Kahvesiymiş. Bostan iskelesindeki kahveler, III. Sultan Selim’in annesi Mihrimah Sultan tarafından yapılmış. Salah Birsel Kahveler kitabında; “ Eyüp’teki Bostan iskelesi de seraba kahvedir. Buranın en büyük kahvesi de iskelenin sağında deniz kıyısında büyükten büyük bir yerdir [1]
1950’li yıllara gelindiğinde ise tek kahvehane kalmıştır; denizden bakıldığına göre Eyüp’te Bostan İskelenin hemen sağında, lebi deryada büyük bahçeli bir kahvehanedir; 1950’den evvel hafif içki olarak bira da bulundurulur imiş, fakat Eyüp kaymakamlarından biri Eyüp’te bütün içkili yerleri kapatmış, bu arada Bostan İskelesinin bu kahvehane- gazinosundan da bira kalkmış. Mezbahanın tam karşısına rastladığı için bilhassa yaz günleri bu şirin yalı kahvehane ağır kokudan müteessir olurmuş. [2]
Bostan İskelesi kahvehaneleri klasik musikimizin tarihinde de çok kıymetli bir hatıra taşır; Mevleviler açısından önemli olan Büyük Dede efendinin en değerli talebelerinden Eyüplü Mehmed Bey, Zekai Dedenin üstadıdır. Büyük Dede Efendinin irfan hazinesinden ne almış ise medarı iftiharı Zekai Efendiye devretmiştir. Zekai Efendi dairesindeki vazifesini bitirince Eyüp’te, Mehmed Beyi bulup musiki meşkine devamdan başka bir şey düşünmez, Hele yaz mevsimleri, bu meşkler pek latif olurmuş. Bostan iskelesindeki kahvehanelerin birisinde Üstad ve talebesi hemen her gün öğleden sonraları buluşurlarmış. [3]
İlgili bostan iskelesinin 1962 yılında kalan tek kahvehanesi Rahmi Kapanalan tarafından işletilmekte olup, üzerinden sahil yolu geçirilerek yok edilen bu iskele günümüze kadar ulaşamamıştır. İskele ve çevresi haliç kıyısındaki kahvehaneler ile meşhurmuş Mihrişah Sultan tarafından yaptırılan bu kahvehaneler dönemin sanatçıları, yazarları ve müzisyenlerinin uğrak yeriymiş. Günümüzde bu kahvehane ve çay bahçelerinden hiçbiri kalmamıştır, sahil yolu ile birlikte yok olup gitmişlerdir.
Umarız ki, tarihiyle meşhur ilçemizin yöneticileri bu eski Bostan iskelesinin bir benzerini tarihe atıfta bulunarak, tıpkı geçmişteki sanatçıların zamanlarını geçirdikleri gibi, yine hayata geçirebilirler. Belki Eyüp’ten yeniden sanatçılar, yazarlar ya da müzisyenler çıkar bizlerde göğüs kabartarak onlarla övünürüz.
Kaynaklar;
1. Salah Birsel / Kahveler
2. Reşad Ekrem Koçu / İstanbul Ansiklopedisi
3. Rauf Yekta / Dede Efendi ile Zekâi Dede
31.07.2015 12:37:00